Wes Anderson, chapter 5: The Grand Budapest Hotel

Wes Anderson - USA - 2014 - 99 min.
met Ralph Fiennes, Edward Norton, Bill Murray, Jude Law, Tilda Swinton, Jason Schwartzmann, Adrien Brody, Willem Dafoe, Léa Seydoux
Won 4 Oscars

Op 11 april komt de nieuwe film van Wes Anderson ‘Isle Of Dogs’ in de zalen. Wij kijken hier alvast reikhalzend naar uit. Speciaal voor de fans spelen we vanaf donderdag 8 maart, elke donderdag om 22u30 een film uit het wonderlijke oeuvre van onze favoriete Texaanse regisseur. Reserveren is mogelijk via floris@studioskoop.be. Vermeld duidelijk uw naam, aantal tickets en welke film(s) u wenst bij te wonen.

donderdag 8 maart, 22u30: THE ROYAL TENENBAUMS
donderdag 15 maart, 22u30: THE LIFE AQUATIC WITH STEVE ZISSOU
donderdag 22 maart, 22u30: MOONRISE KINGDOM
donderdag 29 maart, 22u30: FANTASTIC MR FOX
donderdag 5 april, 22u30: THE GRAND BUDAPEST HOTEL

Wes Andersons drang om van elk shot een perfect plaatje te maken bereikt inThe grand Budapest hotel zo’n obsessief-compulsieve hoogte dat het akelig wordt. Maar laat je niet afschrikken door het nerdgehalte, daar is zijn vertelling veel te aandoenlijk, grappig en uitdagend voor. Dit is snoepen.

Anderson inspireerde zich erg vrij op leven en werk van Stefan Zweig, de schrijver die zichzelf zag als de laatste vertegenwoordiger van een voorbije wereld (die van voor de Tweede Wereldoorlog). Net als in zijn andere films (The royal tenenbaums, Moonrise kingdom) staat dus ook hier de onttovering van de wereld centraal – de wereld om ons heen, maar vooral ook de wereld die Wes Anderson zelf betoverd heeft, gebouwd met niets dan verbeeldingskracht.

Zo belanden we in een ooit grandioos hotel in een verzonnen Oost-Europa, Zubrowka (je weet wel, de wodka), waar een tankstation complexloos Fuelitz heet. Dit is puur Kuifje, de scepter van Ottokar.

We worden op sleeptouw genomen door Gustave H. (Ralph Fiennes), de conciërge in de gloriedagen van het hotel, die complete service aanbiedt aan de oude rijke dametjes. De ending van de hoogbejaarde Madame D. (een Tilda Swinton onder 47 lagen make-up) was zo happy dat ze hem een kostbaar schilderij naliet, The boy with an apple.

Daarop ontstaat een misdaadverhaal recht uit de stomme film, terwijl Gustave hulp krijgt van zijn pupil, de liftjongen Zero (de piepjonge Tony Revelori). Hilarisch want perfect getimed is de scène waarin een flik (Edward Norton) Gustave wil inrekenen voor moord. Anderson kan rekenen op een ensemblecast met zijn gewoonlijke chouchou’s. Zo wordt het kekke duo op de hielen gezeten door Willem Dafoe, getypecast als akelige achtervolger. Bill Murray en Owen Wilson herkennen we als hotelpersoneel. Saoirse Ronan is het ondeugende meisje van dienst, met een grote moedervlek in de vorm van Mexico op haar gezicht.

En zo gaat dat feest van herkenning maar door, van bijrol naar bijrolletje. In veel films is dat storend, maar daarvoor is het hier te veel deel van het spel (en heeft Wes de acteurs met te veel smaak bij elkaar gebracht).

Behalve zijn favoriete acteurs, viert hij ook zijn favoriete fetisjismen bot: het hotel, de uniformen, de jachtsymbolen, de kinderen die volwassenen spelen en omgekeerd, enzovoort. Zijn filmfanatisme gaat zo ver dat hij voor de verschillende tijdskaders (1985, 1968, 1932) verschillende beeldkaders gebruikt (de ‘aspect ratios’). Moet je al die verwijzingen begrijpen? Helemaal niet.

Ook zonder een diploma filmstudies krijg je, nog meer dan in zijn andere films, constant het opwindende gevoel dat je bij een samenzwering wordt betrokken, dat er een kostbaar geheim met je wordt gedeeld, een flard sterrenstof van die oorspronkelijke, magische, naïeve, eerlijke essentie. Zoals kinderen die een band smeden onder de keukentafel.

Samenzwering is sowieso de rode draad doorheen de film, van de ‘society of the Crossed Keys’ over de kunstroof tot die heerlijk kolderieke maar o zo gestileerde en in vorm gehouden ontsnapping uit de gevangenis. En als je lacht, krijg je het gevoel dat misschien alleen jij lacht, omdat je denkt iets gezien te hebben dat je moest zien. Zoals wanneer Mr. Gustav en Zero Boy with an apple schielijk van zijn haakje halen, om er vervolgens een Egon Schiele met twee foefelende vrouwen te hangen. Kunstnerds krijgen daar rode kaakjes en een glimlach van.

Het is heerlijk zwelgen in de beelden, de nostalgie, de slapstick, de animatie, de inside jokes. Maar meer dan in eender welke van zijn andere films hangt er ook onheil in de lucht. De wereld is aan het kantelen: nog heel even en ze verliest haar onschuld en menselijkheid met de start van de Tweede Wereloorlog. En tegelijk roept dat vragen op, want Andersons snobistische, romantische versie van een onschuldig, intellectueel, humanitair Europa heeft natuurlijk nooit bestaan. En dat weet die Amerikaan donders goed.

Te mooi? Te minutieus afgewerkt? Te perfect? Ach, kan de service in een hotel te perfect zijn?

(De Standaard)

Trailer

Deel film